ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 Η ΜΙΚΡΑ ΕΙΣΟΔΟΣ

«Δεῦτε προσκυνήσωμεν καί προσπέσωμεν Χριστῷ…»

            Ὅταν ψάλλεται τό τρίτο ἀντίφωνο, πού εἶναι τό «ἀπολυτίκιο» τῆς ἡμέρας, γίνεται ἡ μικρά εἴσοδος. Λέγεται μικρά εἴσοδος, σέ ἀντίθεση μέ τή μεγάλη εἴσοδο, πού τελεῖται ἀργότερα καί θά γίνει ἀναλυτικός λόγος καί γι’ αὐτήν. Κατά τή μικρά εἴσοδο ἔχουμε τήν περιφορά τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου ἀπό τήν ἁγία Τράπεζα, ὅπου βρίσκεται μόνιμα, γιά νά ἀποτεθεῖ καί πάλιν σ’ αὐτήν. Μέ τά σημερινά δεδομένα ἡ εἴσοδος αὐτή ἔχει καθαρά ἕνα συμβολικό χαρακτήρα.

            Προηγουμένως ὅμως χρειάζεται νά σημειώσουμε τί συνέβαινε στήν ἀρχαία ἐποχή. Ἡ μικρά εἴσοδος εἶχε ἕναν οὐσιαστικό καί πρακτικό λόγο. Καταρχήν ἡ ἐναρξη τῆς Θείας Λειτουργίας γινόταν ἀπό τό σημεῖο αὐτό. Τά «εἰρηνικά», πού σήμερα προηγοῦνται τῆς μικρᾶς εἰσόδου, εἶχαν τή θέση τους μετά τή μικρά εἴσοδο καί πρίν ἀπό τόν τρισάγιο ὕμνο. Οἱ ἱερεῖς ντυμένοι μέ τά ἄμφιά τους, μαζί μέ τό λαό ξεκινοῦσαν ἀπό τό προαύλιο τοῦ ναοῦ, ὅπου ὑπῆρχε καί τό «Σκευοφυλάκιο, πού φυλάσσονται τά ἱερά σκεύη καί τά ἄμφια τῶν κληρικῶν, καί ἐκείνη τήν ἐποχή, καί τό ἱερό Εύαγγέλιο. Ὁ ἱερουργός μέ τό Εὐαγγέλιο προηγεῖτο μέ τούς ἄλλους κληρικούς, πού ἐδεχομένως θά συλλειτουργοῦσαν μαζί του. Εἰσερχόμενοι στό ναό, ἐτοποθετοῦσαν τό ἱερόν Εὐαγγέλιο στόν ἄμβωνα, ἀπ’ ὅπου θά γινόταν ἡ ἀνάγνωσή του. Σέ περίπτωση πού θά λειτουργοῦσε ὁ ἐπίσκοπος καί αὐτός περνοῦσε στό ναό αὐτή τή στιγμή. Φοροῦσε τά ἄμφιά του μπροστά στό λαό καί ἐνῶ εἰσερχόταν στό ἱερό βῆμα εὐλογοῦσε τό λαό. Ἡ ἔννοια τῆς μικρᾶς εἰσόδου τήν παλαιότερη ἐποχή εἶχε τήν πρακτική σημασία πώς κλῆρος καί λαός τή στιγμή αὐτή ἔμπαινε στό ναό καί ἄρχιζε ἡ Θεία Λειτουργία.

            Γιά νά ἐπανέλθουμε τώρα στά σημερινά τελούμενα. Τῆς μικρᾶς εἰσόδου προηγοῦνται τά «εἰρηνικά» ἤ «ἡ μεγάλη συναπτή» καί τά τρία ἀντίφωνα. Ὁ χαρακτήρας αὐτῆς τῆς σημερινῆς μικρᾶς εἰσόδου, ὅπως προαναφέραμε, εἶναι καθαρά συμβολικός. Ὁ ἱερουργός, καί ὅσοι κληρικοί συλλειτουργοῦν μαζί του, στό ὕψος τοῦ μετώπου του κρατᾶ τό ἱερό Εὐαγγέλιο. Μπροστά του προπορεύεται ἀναμμένη λαμπάδα καί τά ἑξαπτέρυγα, πού τά φέρουν νέα παιδιά. Ἡ λαμπάδα κατά τούς ἑρμηνευτές τῆς Θείας Λειτουργίας εἰκονίζει τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο, πού προανήγγειλε τόν ἐρχομό τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ στόν κόσμο μας καί προετοίμασε τό λαό γιά νά ἀποδεχθεῖ τή διδαχή Του καί τό σωτήριο ἔργο Του. Τά ἑξαπτέρυγα εἰκονίζουν τά Σεραφείμ, τάξη ἀσωμάτων πνευματικῶν δυνάμεων, πού μαζί μέ τά Χερουβείμ περιστοιχίζουν τόν θρόνο τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ὑμνῶντας καί δοξάζοντας τήν ἄπειρη μεγαλωσύνη Του. Τά Σεραφείμ φέρονται καί ὡς ἑξαπτέρυγα, γιατί φέρουν ἕξι φτεροῦγες.

            Ἡ ἀναμμένη λαμπάδα, τά ἑξαπτέρυγα, ὁ ἱερουργός μέ τό ἱερό Εὐαγγέλιο καί ὅσοι κληρικοί συλλειτουργοῦν μαζί του, ἀποτελοῦν μία πομπή, πού ὅταν φθάνουν στό κέντρο τοῦ ναοῦ, στό ὕψος τοῦ ἐπισκοπικοῦ θρόνου, σταματοῦν. Ὁ λειτουργός ἱερέας διαβάζει τήν εὐχή τῆς εἰσόδου, ἔτσι πού νά ἀκούγεται: «Δέσποτα Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ καταστήσας ἐν οὐρανοῖς τάγματα καί στρατιάς ἀγγέλων καί ἀρχαγγέλων εἰς λειτουργίαν τῆς σῆς δόξης, ποίησον σύν τῇ εἰσόδῳ ἡμῶν εἴσοδον ἁγίων ἀγγέλων γενέσθαι, συλλειτουργούντων ἡμῖν καί συνδοξολογούντων τήν σήν ἀγαθότητα». Σέ μετάφραση ἔχει αὐτή ἡ εὐχή: «Δέσποτα Κύριε Θεέ μας, πού ἔβαλες στούς οὐρανούς τάγματα καί στρατιές ἀγγέλων καί ἀρχαγγέλων γιά νά ὑπηρετοῦν τή δόξα Σου, κάμε τώρα μέ τήν εἴσοδό μας νά μποῦν καί οἱ ἅγιοι ἄγγελοι, γιά νά λειτουργοῦν μαζί μας καί νά δοξάζουν τήν καλωσύνη Σου».

            Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι Σῶμα εὐρύ, ἑνιαῖο καί ἀδιαχώριστο. Σ’ αὐτήν δέν συμμετέχουν μονάχα οἱ ἄνθρωποι, πού ζοῦν καί ἀγωνίζονται στή γῆ καί ἀποτελοῦν τη στρατευομένη Ἐκκλησία. Ἀλλά καί οἱ ἅγιοι, πού βρίσκονται στόν οὐρανό καί ἀποτελοῦν τή θριαμβεύουσα Ἐκκλησία, μαζί μέ τά τάγματα καί τίς στρατιές τῶν ἀγγέλων. Παρακαλεῖ ὁ λειτουργός, μαζί μέ τούς εἰσοδεύοντας κληρικούς νά εἰσέλθουν καί οἱ ἅγιοι ἄγγελοι, πού μαζί τους νά συλλειτουργήσουν καί νά συνδοξολογήσουν τή Θεία Μεγαλειότητα. Καί πράγματι ἄγγελοι παρίστανται κατά τήν τέλεση τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου. Βέβαια εἶναι ἄσαρκοι καί ἑπομένως ἀόρατοι. Μέ τήν πίστη ὅμως μποροῦμε νά ἔχουμε τήν αἴσθηση τῆς παρουσίας, ὅτι λειτουργοῦν, ὄχι μόνον ἄνθρωποι, ἀλλά συλλειτουργοῦν καί ἄγγελοι.

            Ὁ λειτουργός ἱερέας ὑψώνει τό ἅγιο Εὐαγγέλιο καί λέει μέ δυνατή φωνή: «Σοφία! Ὀρθοί!». Τό «Σοφία» ἀναφέρεται στό Εὐαγγέλιο, στήν καταγεγραμμένη σοφία τῆς διδαχῆς τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι «ἡ ἄνωθεν κατερχομένη» καί εἶναι ἡ ὄντως σοφία, ἡ μοναδική καί ἀνεπανάληπτη. Οἱ πιστοί ἰδιαίτερα πρέπει νά προσέξουν καί νά φανερώσουν τό σεβασμό καί τήν εὐλάβειά τους στό πέρασμα αὐτῆς τῆς σοφίας, γι’ αὐτό καί προτρέπονται νά σηκωθοῦν «ὀρθοί», ὄχι μόνο γιά νά δείξουν ἐξωτερικά καί τυπικά τό σεβασμό καί τήν εὐλαβειά τους, ἀλλά καί ἐσωτερικά νά συμμετάσχουν μέ γνησιότητα σ’ αὐτή τή στάση τους. Ἄλλωστε τή στιγμή αὐτή ἀοράτως παρών εἶναι ὁ Κύριος Ἰησοῦς καί μαζί μέ τούς  ἀοράτως παρόντες ἀγγέλους παρίστανται στό ἱερό βῆμα γιά νά τελεσθεῖ τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Τότε ἡ σύναξη τῶν πιστῶν, μέ τό στόμα τῶν ἱεροψαλτῶν ψάλλει τό στίχο τοῦ Εἰσοδικοῦ: «Δεῦτε προσκυνήσωμεν καί προσπέσωμεν Χριστῷ». Εἶναι ὕμνος μέ τόν ὁποῖον ὑποδέχεται καί χαιρετίζει τήν εἴσοδο τοῦ Εὐαγγελίου στό ἱερό βῆμα, πού στήν πραγματικότητα εἶναι πρόσκληση γιά προσκύνηση καί λατρεία τοῦ ἐκκλησιάσματος στόν Κύριον Ἰησοῦ. (1)