Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2020 (Ε’ ΛΟΥΚΑ) (Λουκ. ιστ’ 19 - 31)

Ἐλεύθερος ἀπό χρέη ἤ πιεστικές ἀνάγκες ἦταν ὁ πλούσιος τῆς παραβολῆς. Ἀπερίσπαστος ἀπό ὁποιεσδήποτε ὑποχρεώσεις. Γι’ αὐτό εἶχε κάθε ἄνεση νά ἀσχολεῖται μέ τά πολυτελῆ ἐνδύματα καί τίς καθημερινές λαμπρές διασκεδάσεις του. Ἦρθε, ὅμως, κάποτε ἡ στιγμή πού ἀπροσδόκητα βρέθηκε μπροστά σέ μεγάλους ἀνεξόφλητους λογαριασμούς, πού τόν βάραιναν καί τοῦ στοίχιζαν τήν αἰωνιότητα. Γιατί ὁ πλοῦτος δέν εἶναι, ὅπως παρουσιάζεται μέ τήν πρώτη ματιά, ὑπόθεση τρυφῆς καί ἀμεριμνησίας, ἀλλά εὐθύνης καί ὑποχρεώσεων. Ποιές εἶναι, λοιπόν, οἱ ὑποχρεώσεις τῶν πλουσίων; Αὐτό τό θέμα θά μᾶς ἀπασχολήσει σήμερα.

Ἡ ἀφθονία τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν αὐτή καθαυτή δέν εἶναι κατ’ ἀρχήν κάτι κακό. Ἀποτελεῖ ἐκδήλωση εὔνοιας τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος τροφοδοτεῖ μέ τίς εὐλογίες του τήν οἰκουμένη καί πλουσιοπάροχα εὐεργετεῖ ὅλους τούς ἀνθρώπους.

Παρόλ’ αὐτά ἡ πληθώρα τῶν ἀγαθῶν ἀποτελεῖ πειρασμό καί δοκιμασία γιά τόν πλούσιο. Ἡ δύναμη καί ἡ ποικίλη εὐχέρεια πού παρέχουν στόν κάτοχό τους ἀνεπαίσθητα προξενοῦν ἡδύτητα, ἐπανάπαυση καί στή συνέχεια παθολογική ἀγάπη γι’ αὐτά, πλεονεξία, μέθη, ἔξαψη, μανία. Καί μέσα στήν τύφλωση τοῦ πάθους τό συνηθέστερο κακό πού ἐπακολουθεῖ εἶναι ἡ ἀδικία. Ὁρμητικός καί ἀδίστακτος ὁ πλεονέκτης πλούσιος δέν λογαριάζει καί συχνά οὔτε κἄν ἀντιλαμβάνεται τό δίκαιο τῶν συνανθρώπων του. Ἀδικεῖ ὑπαλλήλους του, ἀδικεῖ πελάτες του, ἀδικεῖ τό κράτος, ἀδικεῖ τούς ἴδιους του τούς συγγενεῖς συχνά. Ἀρκεῖ νά διατηρήσει καί νά αὐξήσει τόν πλοῦτο του. Ἀκριβῶς ἐπειδή ἡ ἀδικία τόσο συχνά συνδυάζεται μέ τόν πλοῦτο, γι’ αὐτό καί ὁ Κύριος τόν ὀνομάζει «μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας» (Λουκ. ιστ’ 9).

Ἀλλά ἄνθρωποι μέ φόβο Θεοῦ δέν εἶναι ποτέ δυνατό νά ἀνεχθοῦν τήν ἀδικία. Ἀντιλαμβάνονται ὅτι μέ τέτοιους τρόπους «θησαυρίζουν» ὄχι ἀγαθά, ἀλλά κατάρα καί «πῦρ ἐν ἐσχάταις ἡμέραις» (Ἰακ. ε’ 3). Γνωρίζουν ὅτι «ἄδικοι... πλεονέκται καί ἅρπαγες βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι» (Α’ Κορ. στ’ 9 - 10). Καί γι’ αὐτό μέ ἐπιστάμενη προσοχή, ἐπιμελῆ ἀγρυπνία καί ἄκρα εὐαισθησία ἐνεργοῦν, ὥστε νά μποροῦν νά αἰσθάνονται τήν περιουσία τους πραγματικά ὡς δῶρο καί ἀποτέλεσμα τῆς δικῆς του εὐλογίας καί εὐδοκίας. Ὅταν ἡ ἀποφυγή τῆς ἀδικίας παγιωθεῖ, τότε ἀνοίγεται ὁ δρόμος, γιά νά προχωρήσουν καί στήν ἑπόμενη, τήν ἀνώτερη βαθμίδα, νά ἐκπληρώσουν καί τήν ἄλλη σπουδαία ὑποχρέωσή τους.

Ὁ θεόπνευστος ἀπόστολος Παῦλος ρητά ἀπαιτεῖ ἀπό τούς πλούσιους «εὐμεταδότους εἶναι, κοινωνικούς» (Α’ Τιμ. στ’ 18). Τοποθετώντας τόν πλοῦτο μέσα στό πλαίσιο τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης, θεωρεῖ αὐτονόητο νά τόν μεταδίδουν μέ ἁπλοχεριά, νά ἔχουν τήν πραγματική κοινωνικότητα. Ἐμπνέει τήν συναίσθηση ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε ἀδελφοί καί ὑπενθυμίζει τό χρέος τῶν πλουσιοτέρων νά μοιράζονται τά ἀγαθά πού ἔχουν στή διάθεσή τους μέ τούς φτωχοτέρους.

 «Ὁ ἀγαπῶν τόν πλησίον ἑαυτόν ἀγαπᾶ» διευκρινίζει ὁ Μέγας Βασίλειος. Δέν ἀνέχεται νά ἀπολαμβάνει «οὐδέν περισσότερον τοῦ πλησίον». Αἰσθάνεται ὅτι εἶναι ἁπλῶς διαχειριστής τῶν ἀγαθῶν τοῦ Θεοῦ καί γι’ αὐτό φροντίζει νά δίνει ἄνεση καί χαρά στούς γύρω του ἀνθρώπους. Ἐάν οἱ ἐργασίες του εὐοδώνονται καί τά κέρδη αὐξάνονται, αὐξάνει καί τῶν ὑπαλλήλων του τίς ἀπολαβές. Συμπαρίσταται, ὑποστηρίζει καί προωθεῖ ποικίλα κοινωφελῆ ἔργα. Γενναιόδωρα πάντως διαχειρίζεται ὅσα πλουσιοπάροχα τοῦ δωρίζει καί τοῦ ἐμπιστεύεται ὁ Θεός.

Τό παράδειγμα τῶν Μεγάλων Εὐεργετῶν τοῦ εὐσεβοῦς Ἔθνους μας εἶναι στήν προκειμένη περίπτωση πολύ ἐκφραστικό. Ἐνῶ διέθεταν μεγάλα κεφάλαια, ἐνῶ ἐξασφάλιζαν εὐπορία γιά τούς ὑπαλλήλους τους, οἱ ἴδιοι ζοῦσαν πολύ μετρημένα, λιτά καί στερημένα, θεωρώντας καθαυτό πλοῦτο τους τήν «ἁπλότητα», δηλαδή τήν ἁπλοχεριά τῶν ἁγνῶν χριστιανῶν τῶν ἀποστολικῶν χρόνων (Β’ Κορ. η’ 2).

Αὐτή ἡ μεταδότικότητα μέσα στόν χριστιανισμό δέν κατατάσσεται στίς προαιρετικές χειρονομίες, οὔτε ἀξιολογεῖται ὡς κατόρθωμα πού νομιμοποιεῖ τόν κομπασμό. Εἶναι καθῆκον ἐπιβεβλημένο καί ὑποχρέωση, πού δεσμεύει κάθε συνειδητό χριστιανό καί πού ἡ παραθεώρηση καί περιφρόνησή της συνεπάγεται, ὅπως ἀποδεικνύεται ἀπό τήν παραβολή, τήν αἰώνια κόλαση.

Τό σκηνικό τῆς μέλλουσας ζωῆς στήν παραβολή δέν μᾶς παρουσιάζει μόνο τόν ἀσυνεπῆ στήν ἀποστολή του πλούσιο πού τιμωρήθηκε. Προβάλλει καί κάποιον ἄλλον πλούσιο, ὁ ὁποῖος ἀνταποκρίθηκε πλήρως στίς ὑποχρεώσεις του καί γι’ αὐτό δεσπόζει στόν Παράδεισο. Εἶναι ὁ Ἀβραάμ. Στά ἴχνη αὐτοῦ βάδισαν καί οἱ δύο ἀφιλοχρήματοι θαυματουργοί ἅγιοι ἰατροί, τῶν ὁποίων τήν ἱερή μνήμη γιορτάζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας, οἱ Ἅγιοι Ἀνάργυροι.

Ὅλα αὐτά μᾶς πείθουν ὅτι τά καθήκοντα τῶν πλουσίων πού ἀναφέρθηκαν εἶναι κατορθωτά. Μέ ἐφόδια τήν πίστη καί τήν ἀγάπη μποροῦμε ὅλοι μας, στό μέτρο τῶν ἀγαθῶν πού διαθέτουμε, νά ἀνταποκριθοῦμε σέ αὐτά κι ἔτσι νά ἀξιωθοῦμε τῶν οὐράνιων καί αἰώνιων ἀγαθῶν τοῦ Παραδείσου.