Κυριακή 4 Ὀκτωβρίου (Β' ΛΟΥΚΑ)

«Ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ἡμῶν» (Λουκ. στ' 35).

            Ἀδελφοί, ἡ ἐντολή «ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ἡμῶν» εἶναι ἀποκλειστικότητα τοῦ Χριστιανισμοῦ. Πρό Χριστοῦ σέ καμιά θρησκεία, σέ καμιά φιλοσοφία τοῦ κόσμου δέν ὑπῆρχε ἡ διδασκαλία τῆς ἀγάπης πρός τούς ἐχθρούς. Ἀκόμη καί ὁ ἐκλεκτός λαός τοῦ Θεοῦ στούς χρόνους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης διδασκόταν τό «ἀγαπήσεις τόν πλησίον σου καί μισήσεις τόν ἐχθρόν σου». Βεβαίως ἐχθροί δημιουργοῦνται καί χωρίς τή δική μας ὑπαιτιότητα, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς βεβαιώνει: «Εἰ ἐμέ ἐδίωξαν καί ἡμᾶς διώξουσι». Πού σημαίνει ὅτι εἶναι δυνατόν καί χωρίς νά φταῖμε σέ τίποτε νά μᾶς πολεμοῦν, μόνο καί μόνο γιατί εἴμαστε χριστιανοί. Ἀλλά ἐμεῖς ὀφείλουμε ὅλους τούς ἀνθρώπους νά τούς ἀγαποῦμε. Νά μήν ἔχουμε ἐχθρούς. Ὁ Κύριος στήν εὐαγγελική περικοπή προβάλλει μία ἀγάπη χωρίς ὅρια, χωρίς διακρίσεις, χωρίς ἀποστάσεις, χωρίς κρατούμενα! Ἀγάπη ὄχι μόνο πρός τούς φίλους, ἀλλά καί πρός τούς ἐχθρούς.

Γιατί ὀφείλουμε νά ἀγαποῦμε ἀκόμη καί τούς ἐχθρούς μας καί πόσο ψηλά μᾶς ἀνεβάζει μιά τέτοια ἀγάπη;

             «Ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ἡμῶν».

Πρωτίστως, ὀφείλουμε νά ἀγαποῦμε τούς ἐχθρούς μας, διότι εἶναι ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Μᾶς τό ζητᾶ ὁ τέλειος νόμος τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης. Εἶναι ἐντολή τοῦ Θεοῦ τῆς ἀγάπης. Τή νομοθέτησε Αὐτός πού πρῶτος μᾶς ἀγάπησε. Καί μάλιστα τόσο πολύ μᾶς ἀγάπησε, «ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἔδωκεν», ἐννοεῖται εἰς θάνατον, γιά χάρη μας.

            Παρατηρεῖ ὁ ἱερός Χρυσόστομος: - Βλέπεις ἕναν Θεό νά γίνεται ἄνθρωπος, νά κατεβαίνει τόσο χαμηλά, νά παθαίνει τόσο πολλά, νά ὑπομένει σταυρικό θάνατο γιά τήν ἀγάπη σου, κι ἐσύ ρωτᾶς ἀκόμη καί ἀμφιβάλλεις ἄν πρέπει νά ἀγαποῦμε ἀκόμη καί τούς ἐχθρούς μας; «Οὐκ ἀκούεις αὐτοῦ ἐν τῷ σταυρῷ λέγοντος « Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσι»;

            Ἀλλά ἐμεῖς δέν πειθόμαστε εὔκολα καί ἐξακολουθοῦμε νά ἔχουμε τίς ἀντιρρήσεις μας. Λέμε γιατί νά ἀγαποῦμε ἀνθρώπους πού δέν εἶναι ἄξιοι τῆς ἀγάπης μας; Κι ὁ θεῖος Λυτρωτής μᾶς ἀπαντᾶ: Ἐσεῖς εἴσασταν ἄξιοι τῆς ἀγάπης μου; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ἀλλά ἐγώ σταυρώθηκα γιά χάρη σας ἐπάνω στό σταυρό, μολονότι δέν τό ἀξίζατε. Τό ἴδιο νά κάνετε κι ἐσεῖς. Νά ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς σας, εἴτε τό ἀξίζουν εἴτε δέν τό ἀξίζουν.

             Ἀλλά καί γιά ἕναν ἄλλο λόγο ὀφείλουμε νά ἀγαποῦμε τούς ἐχθρούς μας. Διότι ἄν τό καλοεξετάσουμε τό πράγμα, δέν εἶναι κἄν ἐχθροί μας, ἀλλά ἀδελφοί μας. Ὅλοι εἴμαστε εἰκόνες τοῦ Θεοῦ καί δημιουργήματα τῆς θείας ἀγάπης Του. Ὅλοι ἔχουμε τόν ἴδιο Θεό Πατέρα καί μεταξύ μας εἴμαστε ἀδελφοί. Ἑπομένως δέν μποροῦμε νά ἀγαποῦμε τό Θεό καί νά μισοῦμε τά παιδιά Του, πού εἶναι ἀδελφοί μας. Λέει ὁ εὐαγγελιστής ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος: -Ἐάν ἰσχυρίζεται κάποιος ὅτι ἀγαπάει τόν Θεό καί μισεῖ τόν ἀδελφό του, εἶναι ψεύτης. Διότι ἡ ἀγάπη ἤ τό μίσος μας πρός τόν ἀδελφό ἀναφέρονται στόν ἴδιο τό Θεό. Ἄν δείξουμε ἀγάπη στόν ἀδελφό, δείχνουμε ἀγάπη στόν ἴδιο τό Θεό. Ἄν δείξουμε μίσος στόν ἀδελφό, προσβάλλουμε τόν ἴδιο τό Θεό. Διδάσκουν οἱ θεοφόροι Πατέρες: «Εἶδες τόν ἀδελφόν σου; Εἶδες Κύριον τόν Θεόν σου». Καί ὁ καθηγητής τῆς ἐρήμου, ὁ Μέγας Ἀντώνιος, συμπληρώνει ὅτι ἡ ζωή ἤ ὁ θάνατος ἔρχονται ἀπό τήν ἀγάπη ἤ τό μίσος πού δείχνουμε στόν ἀδελφό. Ἄν τοῦ δείξουμε ἀγάπη, σωζόμαστε. Ἄν τόν μισήσουμε, κολαζόμαστε.

            Τό σωστότερο εἶναι ὅσους μᾶς ζημιώνουν οὔτε κἄν νά τούς ὀνομάζουμε ἐχθρούς, ἀλλά εὐεργέτες μας. Διότι μᾶς βοηθοῦν νά ταπεινωθοῦμε, μᾶς βοηθοῦν νά σωθοῦμε, μᾶς βοηθοῦν νά κερδίσουμε τόν γλυκύτατο Παράδεισο.

             Ἀπό τά ὅσα λέγονται κατανοοῦμε ὅτι ἡ ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς δέν εἶναι ἁπλῶς μιά ἀρετή, ἀλλά ἡ συνισταμένη πολλῶν καί μεγάλων ἀρετῶν. Τῆς ὑπομονῆς, τῆς μακροθυμίας, τῆς συγχωρητικότητος, τῆς ἀνεξικακίας, τῆς αὐταπαρνήσεως, τῆς ταπεινοφροσύνης. Ἡ ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς εἶναι  ἡ ἀρετή πού μᾶς ἐξομοιώνει μέ τό Θεό. Ὁ Κύριος μᾶς διδάσκει νά ἀγαποῦμε τούς ἐχθρούς μας· νά εὐχόμαστε ἀγαθά γι᾿ αὐτούς πού μᾶς καταρῶνται, νά εὐεργετοῦμε ἐκείνους πού μᾶς μισοῦν καί νά προσευχόμαστε γιά κείνους πού μᾶς μεταχειρίζονται ὑβριστικά, μᾶς περιφρονοῦν ἤ μᾶς διώκουν.  Ἔτσι θά γίνουμε ἀληθινά παιδιά τοῦ οὐρανίου Πατέρα μας, ὁ ὁποῖος «ἀνατέλλει τόν ἥλιον αὐτοῦ ἐπί πονηρούς καί ἀγαθούς καί βρέχει ἐπί δικαίους καί ἀδίκους». Θά μιμούμαστε τό αἰώνιο πρότυπό μας, τόν ἀνεξίκακο Κύριό μας, ὁ ὁποῖος «λοιδορούμενος οὐκ ἀντελοιδόρει, πάσχων οὐκ ἠπείλει, παρεδίδου δέ τῷ κρίνοντι δικαίως». Θά μιμούμαστε τά νέφη τῶν μαρτύρων πού βάδισαν τόν ἴδιο δρόμο τῆς ἀνεξικακίας, τῆς συγχωρητικότητος καί τῆς ἀγάπης.

            «Ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ἡμῶν».

            Ἀδελφοί, ἀκούγοντας αὐτό τόν λόγο τοῦ Κυρίου μας εἶναι πολύ πιθανόν νά διερωτώμεθα πῶς εἶναι δυνατόν νά ἀγαπήσουμε τούς ἐχθρούς μας ἐμεῖς πού δυσκολευόμαστε νά ἀγαπήσουμε ἀκόμη καί τούς φίλους μας; Ἐμεῖς πού φερόμαστε βάναυσα ἀκόμη καί στούς γονεῖς μας; Ἐμεῖς πού μαλώνουμε ἀκόμη καί μέ τά ἀδέλφια μας; Ἐμεῖς πού δέν ἀνεχόμαστε τό βαρύ βλέμμα τοῦ συναδέλφου μας; Ἐμεῖς πού ἐνοχλούμαστε ἀπό τήν ἀδυναμία τοῦ διπλανοῦ μας; Ἀφοῦ δέν μποροῦμε νά κάνουμε τό λίγο, πῶς θά μπορέσουμε νά κάνουμε τό πολύ;

            Εἶναι ἀλήθεια ὅτι μόνο μέ τίς δικές μας δυνάμεις οὔτε τό λίγο μποροῦμε νά τό κάνουμε οὔτε τό πολύ. Ἀλλά μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ μποροῦμε νά τά κάνουμε καί τά δύο. Εἴθε νά πνεύσει ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος καί στίς δικές μας καρδιές, νά λιώσει τούς πάγους τῆς ψυχρότητος καί τῆς μνησικακίας καί νά φυτέψει μέσα μας τήν ἀγάπη πρός τό Θεό καί τούς συνανθρώπους μας.